Rusya’nın yurt dışındaki faaliyetlerinde görev alan, Ukrayna savaşında önemli rol oynayan paralı ordusu Wagner’in patronu Yevgeni Prigojin, Rus ordusunun mevzilerine füze attığını öne sürerek Moskova’ya karşı savaş ilan etti. Savunma Bakanı Sergey Şoygu’yu devirmek için 25 bin kişiyle Moskova’ya yürüyen “Putin’in Aşçısı” lakaplı Prigojin hakkında ‘askeri darbe’ soruşturması başlatıldı. Sert açıklama sonrası zırhlı araçlar sokaklara inerken, Wagner, Rostov-na-Donu’daki Rus Güney Askeri Bölge Karargah binasını kuşattı. Konuşlu olduğu Ukrayna sınırında bulunan, savaşın yönetildiği Rostov kentindeki karagahlarda kontrol sağlayan Wagner güçleri, Putin’in gelişmeyi “vatana ihanet” olarak nitelendirmesi sonrası, Moskova’ya doğru harekete geçti. Voronej kentinde Rus güçleri ve Wagner arasında çatışmalar yaşanırken, Rusya’ya ait helikopter ve nakliye uçağı düşürüldü.
Wagner lideri ile Rusya Savunma Bakanı Şoygu arasında durumu darbe girişimine kadar götüren hadise dün akşam 21.00 sularında patlak verdi. Şoygu hakkında sert açıklamalarda bulunan Prigojin, “Rusya Savunma Bakanı denilen o ödlek kişi bizi imha etme girişiminde bulundu. Ukrayna cephesinden Rusya içlerine çekildiğimiz kamp bölgesine Şoygu’nun emriyle ordu saldırı düzenledi. Rusya ordusuna ait uçak ve topçu birlikleri kampımızı vurdu. Çok büyük can kaybı verdik” açıklamasını yaptı. Şoygu’nun ve Rusya Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov’un görevden alınmasını talep eden Prigojin’in bu ilk çıkışı üzerine Rusya Savunma Bakanlığı, Wagner’in algı operasyonu düzenlediğini belirterek kampa herhangi saldırı düzenlenmediğini kaydetti.
Saat 21.50’de ikinci bildiriyi yayınlayan Wagner patronu, “Saldırıya uğrayan bizler, yaklaşık 25 bin savaşçıyla yola çıkıyoruz. Moskova’da Savunma Bakanlığı’nda oturan o kişiye vatana ihanetin ne olduğunu göstereceğiz. Karada veya havada önümüze çıkanı vururuz. Yaptığımız darbe değil. Vatanı savunmak yerine koltuğundan başka hiçbir şeyi düşünmeyen o kişiyi bulup dersini vermeyi amaçlıyoruz” dedi. Prigojin’in ikinci çıkışı sonrası Rus Federal Güvenlik Servisi (FSB), “Yevgeniy Prigojin’in yaptığı çağrılar askeri kalkışma girişimi anlamına geliyor” duyurusunu yaptı. FSB’nin açıklamasında, Prigojin’in kalkışma çağrısının ülkede “iç savaşı tetiklemekle eş değer olduğu” ifade edildi.
FSB’nin olayı darbe girişimi olarak nitelendirmesi sonrası, Wagner Telegram hesabından, “Başlıyoruz” açıklaması yaptı. Gecenin ilerleyen saatlerinde, Wagner birlikleri, Rostov-Na-Donu’daki Rus Güney Askeri Bölge Karargah Binası’nı kuşattı. Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Yunus-Bek Yevkurov ve Genelkurmay Başkan Yardımcısı Vladimir Alekseev ile görüşen Prigojin’in Rusya ordusunun en üst düzey isimleriyle azarlarcasına konuşması dikkat çekti. “Genelkurmay Başkanı Valery Gerasimov ve Rusya Savunma Bakanı Şoygu’yu buraya istiyoruz. Gelmezlerse burada olacağız. Rostov şehrini ablukaya alıp Moskova’ya doğru yola çıkacağız” dedi.
Wagner’in geri adım atmaması üzerine, Rusya Devlet Başkanı Putin de sessizliğini bozdu. Putin’in nadiren gerçekleştirdiği ulusa sesleniş konuşmalarından birini yapması, olayın ciddiyetini gözler önüne serdi. Wagner güçlerine “Suça ortak olmayın” çağrısında bulunan Putin, Rus ordusunun ve diğer güvenlik güçlerinin isyancıları etkisiz hale getirmek için gerekli emirleri aldığını vurgulayarak ülkeyi ve halkı savunmak için ‘her şeyi yapacağını’ belirtti. Prigojin’in kalkışması için “Bu sırtımızdan vurulan bir bıçaktır” diyen Putin, “(1917 Birinci Dünya Savaşı’nda) Ruslar Rusları öldürdü, kardeşler – kardeşleri ve ülkeyi bölen, paramparça eden her türlü siyasi maceracı ve dış güç, bencilce çıkar elde etti. Bunun bir daha olmasına izin vermeyeceğiz” sözlerini sarf etti. Öte yandan Putin, Rusya genelinde sıkıyönetim ilan ederken, sıkıyönetim kurallarını ihlal edenlerin 30 gün gözaltında tutulmasına izin veren yasayı da imzaladı.
Putin’in açıklamalarına Wagner Telegram grubundan da yanıt gecikmedi. Putin’in yanlış tarafı seçtiği belirtilen açıklamada, “Rusya’nın artık yeni bir başkanı var” denildi. Prigojin ise Putin’in kendilerini “Vatana ihanet”le suçlamasına, “Biz vatanseveriz. Savaştık ve savaşıyoruz” şeklinde yanıt verdi.
Akşam saatlerinde iki taraf arasında Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko arabuluculuğunda anlaşma sağlandı. Önce Putin’le temasa geçen Lukaşenko, onay aldıktan sonra Prigojin ile görüştü. Bu görüşmenin ardından anlaşma sağlandığı duyuruldu. Telegram kanalından açıklama yapan Prigojin, “Wagner’i dağıtacaklardı. 23 Haziran’da ‘Adalet Yürüyüşü’ne çıktık. Moskova’dan yaklaşık 200 kilometre uzağa bir günde vardık. Artık kanın dökülebileceği bir ana geldik. Bu yüzden, taraflardan birinde Rus kanı dökülecek olmasının tüm sorumluluğunu anlayarak konvoylarımızı geri çeviriyor ve plana göre saha kamplarına geri dönüyoruz.” ifadesini kullandı.
Rus paralı asker grubu Wagner’in kurucusu Evgeny Prigojin’in silahlı isyan çağrısının ardından Rusya’nın başkenti Moskova’da terörle mücadele tedbirleri alındığı açıklandı. Prigojin’in Rostov üzerinden başkent Moskova’ya ilerleyeceklerini duyurmasının ardından Moskova’da güvenlik önlemleri artırıldı. Moskova Belediye Başkanı Sergey Sobyanin yaptığı açıklamada, “Gelen bilgilerle bağlantılı olarak Moskova’da güvenlik önlemleri ve terörle mücadele tedbirleri alındı. Yollarda denetimler artırıldı” ifadelerini kullandı. Terörle mücadele operasyonu rejimi altında FSB, Rusya topraklarında “ana otorite” haline geliyor. Güvenlik güçlerine OHAL yetkilieri veriliyor, internet dahil tüm telefon görüşmeleri ve diğer mesajlar izlenebiliyor. Vatandaşlar ve ulaşımın denetimi yine FSB’ye devrediliyor. Konutlar ve tesislere engelsiz erişim izni verilyor.
Rusya’ya bağlı Çeçenistan Cumhuriyeti’nin lideri Ramazan Kadirov, Wagner isyanına karşı Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in yanında olduklarını belirterek, “Çeçen ordusu ve Rus muhafız birimleri, gerilim bölgelerine gönderildi. Rusya’nın birliğini ve devleti koruyacaklar. İsyan bastırılmalı ve bu sert önlemler gerektiriyorsa biz hazırız” ifadelerini kullandı. Sosyal medyada yayınlanan görüntülerde ise Kadirov’a ait birliklerin zırhlı araçlar vasıtasıyla, Wagner güçlerinin konuşlu olduğu Rostov’a ilerlediği görüldü.
Rusya’da Rostov şehrini ele geçiren ve Kremlin’e ilerleyen Wagner gruplarının bazı nükleer silahların saklandığı askeri depoları ele geçirmek istediği iddia ediliyor. Rusya Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev konuya ilişkin yaptığı açıklamada, Rus nükleer silahlarının “haydutların” eline geçmesi durumunda tüm dünyanın felaketin eşiğinde olacağını ifade ederek iddiaları doğruladı.
