Kanser tedavisinde kullanılan farklı tipte ilaçlar bulunuyor ancak iş tümörlere etki etmeye geldiğinde ilaçların etkisi çok fazla olmayabiliyor. Bu durumun sebeplerinden biri, tümörlerin iç kısımlarında kümelenen ve yoğunlaşan kanserli hücrelere ilaçların ulaşamaması olarak gösteriliyor. Bilim insanlarının keşfettiği yeni yöntem, kanserli hücrelerin “imhâ düğmelerini” tetikleyerek tümörlerin dış kabuğunda gedikler açıyor.
Hücrelerin hepsinde Fas adı verilen bir reseptör bulunur. Bu reseptör sayesinde hücreler, gerektiği durumlarda kendi kendilerini yok ederler. Bunun için Fas reseptörlerinin doğru antikorlarla tetiklenmesi gerekiyor. Yani Fas reseptörlerini kullanarak bir hücreyi ortadan kaldırmak, doğru düğmeye basmaktan çok doğru anahtar deliğine doğru anahtarı takıp çevirmeye benziyor.
Bilim, kanserin korku imparatorluğunun kapılarına dayandı
Kaliforniya Davis Üniversitesi ve Indiana Üniversitesi’nden araştırmacılar, daha önce “kanser tedavisinde değeri anlaşılamamış bir yapı” olarak gördükleri Fas reseptörlerine odaklandı. Şimdiye kadar Fas üzerine araştırmalar yapılmış olsa da hiçbir çalışma klinik test aşamasına gelememişti.
Araştırmacıların yakın zamanda bir dizi fare modeli ve insan hücresi üzerinde yaptıkları çalışmalarda, tam olarak hangi antikorların Fas reseptörlerine eklemlenerek hücrelerin yok olmasını tetiklediklerini ortaya çıkardı. Daha önceki çalışmaların başarısız olduğunu söyleyen araştırmacılar, reseptörlerin epitop adı verilen parçalarından hangisine hangi antikorların bağlanabildiğini ortaya çıkardı. Araştırmanın baş yazarı Jogender Tushir-Smith, bu keşif sayesinde tümörlerde terapötik tedavinin mümkün olabileceğini ifade etti.
Bir defa bağışıklık sistemini dışarıda tutan damar yapıları ya da “soğuk tümör” tanımına neden olan dışa kapalı katı hücreler imhâ edildiğinde, CAR-T gibi kanser tedavileri gerçekleştirilebilecek. Normal şartlar altında hastalıklı hücreye erişemediği için etkisiz kalan özel geliştirilmiş antikorlar ve antijenler, Fas’ı hedef alan antikorların açtığı boşluklardan geçerek kanserle mücadele edebilecek.
Kanserli hücrelere karşı iki yeni antikor keşfedildi
Yakın zamanda gerçekleşen çalışmalarda araştırmacılar, “üstün şekilde efektif” olan iki antikor üretmeyi başardı. Bu antikorlar, aralarında yumurtalık kanseri gibi kanser türlerinin de yer aldığı çok sayıda kanserli hücrede başarılı şekilde hücrelerin kendisini yok etmesini tetikledi. Araştırmacılar, Fas reseptörünün kritik öneme sahip iki parçasını ortaya çıkardı. Bu parçalar, gelecekte ilaç geliştirme çalışmalarında önemli rol oynayabilir. CAR-T için kullanılan antikorların aynı zamanda tümörü çevreleyen hücreleri de hedef alabilmesinin sağlanması durumunda kanserle mücadelede çok büyük ilerleme kaydedilebileceği ifade ediliyor.
Araştırmacılar, hastaların tedavi süreci başlarken hücrelerindeki Fas yapıları incelenerek antikorların geliştirilebileceğini söylüyor. Böylece kişinin kendi beyaz kan hücrelerinin özel olarak kanserli yapıları yok etmesini sağlayan CAR-T gibi hücresel tedaviler çok daha verimli olacak, tümör hücrelerini seçip ortadan kaldırabilecekler.
Araştırma, Cell Death & Differentiation‘da yayımlandı.
