Feramuz Erdin
Dezavantajlı grupların afet anındaki durumları ihmal edilen bir konu olarak varlığını devam ettirmektedir. Engelliler, yaşlılar, yatalak hastalar, hamileler, bebekli anneler ve yaralılar dezavantajlı grup olarak değerlendirilmektedir. Dezavantajlı gruplara afet anında herkesle eşit hakların tanınmaması, açıkça Anayasa’daki eşitlik ilkesinin ihlalidir. Dezavantajlı bireylerin ihmal yüzünden zarar görmesi halinde, sorumlular hakkında ceza ve tazminat davaları açılması mümkündür.
BİNA YÖNETİMLERİ SORUMLU
Dezavantajlı grupların afet anındaki tahliyesinden ve genel durumlarının düzenlenmesinden mevzuat gereği bina yönetimleri sorumludur. Ancak bu durumda yapılacakların mevzuatta açıkça düzenlenmemesi nedeniyle birçok yerde alınan tedbirler uygulanabilir olmaktan çok uzaktır. Oysaki bu durumdaki bir insanın zarar görmesi durumunda yetkililer sorumlu tutulacaktır.
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER UYARIYOR
BM Afet Risklerini Azaltma Ofisi, 2015 – 2030 SendaiÇerçevesi’ne uygun olarak afet risklerinin düşürülmesi üzerine uluslararası çalışmalar yapan bir kurumdur. Bu kurumun 2023 yılında 132 ülkede yaptığı bir araştırmaya göre dünya üzerindeki engellilerin sadece yüzde 11’i engelliler için yapılan özel afet planlarına hâkimdir.
Yaklaşan büyük İstanbul Depremi bu konuda özellikle Marmara Bölgesinde acil hazırlık yapılmasını gerektirmektedir.
KAMUSAL, KURUMSAL, KİŞİSEL HAZIRLIK
Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 15ini engelliler oluşturmaktadır. Buna yatalak, hasta, yaralı gibi dezavantajlı grup sayıları da eklenince nüfusunun neredeyse dörtte biri afet anında engelli olarak sayılmaktadır. Bu durumdaki kişiler için özel afet planları yapılması gereklidir.
En başta kamusal planlar dezavantajlı bireylerin afet anındaki durumlarına çok detaylı olarak yer vermelidir. Bu konuda mevzuat yeniden düzenlenmeli ve sorumluların yapması gereken iş ve işlemler ile hazırlıklar tek tek belirlenmelidir.
Bina yönetimleri afet anında dezavantajlı bireyler ile ilgili yapılacakları planlamalı ve görevlendirmeleri ilgililere tebliğ etmelidir. Bir dezavantajlı bireyin zarar görmesi halinde hukuki ve cezai sorumluluk bina yöneticilerinin olacaktır.
Dezavantajlı bireyler veya bunların yakınları ev ve işyerlerinde kendi bireysel hazırlıklarını tamamlamalıdır.
FARKINDALIĞI OLANLAR HAZIRLANIYOR
Ülkemizde engellilerin afet anında ve sonrasındaki durumları ile ilgili donanımlar üreten firmalar da mevcuttur. Bu donanımlar normalde başka amaçlar için üretilmiş olmasına rağmen afet anındaki faydaları nedeniyle bu amaçla da kullanılmaktadır.
Aslında ambulanslar içinstandart donanımı olarak tasarlanan katlanabilir ve paletli olması nedeniyle merdivenlerde rahatça yol alabilen tahliye sandalyelerinin tek yerli üreticisi olan Yavuz Yeşil kendilerine en çok hastanelerden ve öğrenci yurtlarından talep geldiğini söylüyor. Bazı oteller, yüksek katlı binalar ve ofisler de afet anında hasta, yaralı ve engelleri hızlı ve kolay tahliye edebilmek amacıyla her katta en az birer adet tahliye sandalyesi bulunduruyor. Bu donanım ile bir kişi bir kişiyi yangın merdivenlerini kullanarak rahatlıkla binadan tahliye edebiliyor.
Araç üstüne kurulabilen karavanları üreten İlkay Tekin ise çocuklu ailelerin normalde seyahat amacıyla satın aldıkları karavanları bir deprem riskine karşı barınma amacıyla kullanmadıkları zaman evlerinin yakınında hazır tuttuklarını görmüş. Tekin, iklim şartlarına dayanıklı, güneş enerjili, mutfak ve duş imkânı bulunan karavanlarda bir ailenin 10 -15 gün kadar güvenli şekilde barınabileceğini söylüyor. Farkındalığı yüksek aileler buradaki gıda, ilaç ve mama gibi stoklarını belli periyotlar ile tazeliyormuş.
patronlardunyasi.com
